Zaburzenia motywacji, polegają na tym, że nie potrafimy rozpocząć działania lub rozpoczynamy je, ale nie kończymy (tzw. słomiany zapał).
Przyczyną takiej sytuacji może być niski poziom motywacji wewnętrznej lub nasilenie motywacji zewnętrznej odczuwane jako nacisk lub przymus.
Zaburzenia te są również charakterystyczne dla stanów obniżonego nastroju i depresji.
Objawem klinicznym występującym w przebiegu różnych jednostek chorobowych charakteryzujących się ogromnym brakiem motywacji, dotyczącym często prostych
i codziennych czynności, np. zmiany pozycji podczas siedzenia jest
ABULIA.
Poza depresją abulia pojawia się również w przebiegu:
- niektórych postaci schizofrenii,
- może występować u osób chorych na autyzm.
Poza zaburzeniami psychicznymi przyczyną abulii mogą być:
- fizyczne uszkodzenia w obrębie mózgu, dotyczące np. płatów czołowych,
- degeneracja neuronów pojawiająca się w przebiegu demencji starczej czy choroby Alzheimera.
Inne możliwe przyczyny abulii to: - doświadczenie traumy,
- nowotwory rozwijające się w obrębie mózgu,
- zaburzenia w wydzielaniu niektórych substancji, np. dopaminy.
Do wystąpienia abulii prowadzi również przyjmowanie substancji o działaniu psychoaktywnym m.in. narkotyków.
Charakterystycznym objawem abulii jest brak zainteresowania i utrata motywacji. Pacjent nie wykazuje żadnej chęci do podejmowania najprostszych działań i wykonywania zwykłych czynności. Pojawia się utrata zainteresowania otoczeniem, innymi ludźmi i samym sobą. Dochodzi do stopniowego wycofywania się z życia społecznego i braku spontaniczności.
Objawy towarzyszące abulii to:
- spowolnienie psychoruchowe,
- zanik reakcji emocjonalnych,
- brak chęci do działania i zanik inicjatywy,
- unikanie kontaktów społecznych i znaczne pogorszenie w komunikacji z innymi,
- trudności z podejmowaniem decyzji,
- kłopoty z koncentracją,
- bierność i obojętność.
W psychiatrii znane są także formy patologicznie ukierunkowanej motywacji (nieprawidłowe potrzeby i motywy):
- czynności dziwaczne, bezsensowne, stereotypy ruchowe (upośledzenie umysłowe, schizofrenia, autyzm)
- natręctwa ruchowe (przymusowe ruchy zmniejszające napięcie np. nerwica natręctw),
- impulsywne działania popędowe np. piromania – popęd do podpalania czy kleptomania – popęd do kradzieży.
autor: Agnieszka Obrzazgiewicz