Seksoholizm jest patologiczną potrzebą angażowania się w zachowania seksualne, które prowadzą do poważnych konsekwencji życiowych, takich jak problemy w relacjach interpersonalnych, utrata pracy, czy problemy prawne. Jest uzależnieniem behawioralnym dotykającym około 5% Polaków, w tym głównie mężczyzn (około 80%). Jest obecnie jednym z najcięższych i najszybciej rozwijających się nałogów.

Badania wykazują, że problem ten nie dotyka tylko wąskich grup społecznych o skłonnościach patologicznych, ale również przeciętnych członków społeczeństwa. Seksoholizm nie musi dotyczyć czynności ściśle fizycznych. Uzależnienia od m.in. cyberseksu, masturbacji, pornografii, telefonicznych rozmów seksualnych to również seksoholizm.

Może on objawiać się:

• Kompulsywnym oglądaniem pornografii
• Niepohamowanymi czynnościami o podłożu seksualnym
• Dręczącymi myślami o podłożu seksualnym
• Poszukiwaniem nowych partnerów seksualnych

Emocje osoby uzależnionej to często strach przed samotnością i nienawiść do siebie. Powszechnie występują myśli samobójcze, napady lękowe lub autoagresja. Bezradność i wstyd przed samym sobą mogą prowadzić do izolacji, zaniedbywania relacji rodzinnych oraz do okłamywania bliskich. Te silne, negatywne uczucia oraz stresujące sytuacje życiowe służą jako bodziec prowadzący do nasilania się i powtarzania występowania czynności seksualnych.

Układ nagrody: Seksoholicy mogą zauważyć spadek intensywności doznawanej satysfakcji z czynności seksualnych spowodowanych wzmożoną aktywnością układu dopaminergicznego. To może prowadzić do przekształceń w mózgu, które sprawiają, że osoba potrzebuje coraz większych ilości stymulacji seksualnej, aby osiągnąć satysfakcję. Takie zwiększanie stymulacji seksualnej, w konsekwencji może prowadzić do wykonywania czynności niepożądanych np. niezgodnych z prawem lub systemem wartości osoby uzależnionej.

Pamięć i uczenie się: Osoby uzależnione mogą używać czynności seksualnych jako mechanizmu radzenia sobie ze stresem, lękiem lub niską samooceną. Działania seksualne mogą dostarczać im chwilowej ulgi lub poprawiać ich nastrój, co może wpłynąć na ich rosnące uzależnienie od tych zachowań, jako głównej strategii radzenia sobie z emocjami i rozwiązywania problemów. W efekcie rozwija się swoisty mechanizm wzajemnego wzmocnienia, w którym każde kolejne akty seksualne zwiększają pragnienie seksualne.

Kontrola impulsów: Uzależnienie to wpływa też na obszary mózgu odpowiedzialne za kontrolę impulsów i podejmowanie decyzji. Seksoholicy często angażują się w działania seksualne o wysokiej częstotliwości i intensywności. To nadmierna aktywność seksualna może prowadzić do tworzenia się silnych połączeń neuronowych w mózgu związanych z pragnieniem seksualnym, co utrudnia kontrolowanie tych impulsów mimo świadomości ich negatywnych konsekwencji.

Leczenie: W Polsce seksualność jest często tematem tabu, przez co osoba chora może zmagać się z uczuciem wstydu i niezrozumienia. Towarzyszy temu obawa przed oceną i potępieniem ze strony innych osób. Ze względu na brak otwartości na temat seksoholizmu, wiele osób może też po prostu nie zdawać sobie sprawy, że ich zachowanie wymaga interwencji lub pomocy specjalistycznej. Ten brak świadomości może prowadzić do znacznego opóźnienia w procesie diagnozowania i rozpoczęciu leczenia.

W leczeniu seksoholizmu bardzo duży udział ma terapia, ale również ważne jest wsparcie innych osób np. Grupa Anonimowych Seksoholików. Metody te pomagają osobom uzależnionym zrozumieć przyczyny ich uzależnienia, uczą zdrowych mechanizmów radzenia sobie z emocjami i negatywnymi impulsami seksualnymi, oraz rozwijania umiejętności kontrolowania swojego zachowania.

Aleksandra Baćmaga