Autofobia, znana również jako monofobia i eremofobia, to specyficzny rodzaj fobii, który oznacza irracjonalny i nieuzasadniony lęk przed samotnością, byciem odizolowanym lub doświadczeniem egotyzmu.
Osoby cierpiące na autofobię odczuwają silny niepokój lub paniczny strach w sytuacjach, w których są same. Lęk może pojawiać się zatem podczas samotnego przebywania w domu, podróżowania, spania w pojedynkę albo spędzania czasu bez towarzystwa innych ludzi. Co ciekawe, chorzy nie zawsze muszą rzeczywiście być sami w sensie fizycznym, ponieważ samo poczucie, że są ignorowani, niekochani i pomijani przez osoby z ich otoczenia także może powodować niepokój.
Co powoduję autofobię?
Niestety nie ma określonego powodu występowania fobii. Każda z nich ma indywidualny charakter i może mieć inne podłoże. Najczęściej uważa się, że fobia jest następstwem przykrych wydarzeń z dzieciństwa lub czasu dorastania, np. porzucenia przez rodziców, śmierci kogoś bliskiego, molestowania, nadużycia psychicznego lub fizycznego, traumatyczne doświadczenie ataku paniki, które nastąpiło w samotności, nadopiekuńczość rodzica. Wpływ mogą mieć również czynniki genetyczne i środowiskowe. O tym jak poradzić sobie z lękiem i poczuciem niepokoju przeczytasz więcej w artykule „Jak radzić sobie z lękiem i uczuciem niepokoju?”.
Symptomy:
Autofobii nie należy mylić z poczuciem osamotnienia, które może być naturalnie odczuwane, a powstające poczucie smutku jest racjonalne. Jeśli jednak taki stan utrzymuje się dłużej, pojawia się niepokój i strach, warto przyjrzeć się temu bliżej, bo może to świadczyć o pewnych zmianach w psychice. Autofobicy często opisują doświadczane emocje jako podobne do tych, które odczuwalne są po stracie bliskiej osoby, lub zakończeniu ważnej relacji, czy związku. Objawy mogą się różnić w zależności od przypadku, jednak najczęściej występują:
- intensywny lęk i niepokój przed samotnością fizyczną lub psychiczną
- obawy, przed tym, że w samotności stanie się coś złego
- strach przed omdleniem
- zaburzenia koncentracji
- obawa przed utratą umysłu
- niejasność myślenia
- potrzeba ucieczki z miejsc, gdzie doświadczana jest samotność
- lęk przed odosobnieniem
- lęk przed śmiercią
- myśli samobójcze w skrajnych przypadkach
- drgawki
- zawroty głowy
- nudności
- kołatanie serca
- drętwienie lub mrowienie w różnych częściach ciała
- potliwość rąk
O tym jakie metody będą skuteczne w radzeniu sobie z trudnymi emocjami przeczytasz więcej w artykule „5 skutecznych strategii radzenia sobie z trudnymi emocjami”.
Jak przebiega autofobia:
Przebieg fobii jest indywidualny, jednak zazwyczaj osoby cierpiące na to zaburzenie działają według dwóch schematów. Pierwszym z nich jest potrzeba ciągłego przebywania w towarzystwie osób zaufanych. Momentem budzącym panikę może być wyjście bliskiej osoby do sklepu, czy innego pokoju. Drugim schematem jest stopniowe lub nagłe odizolowanie się osoby chorej od społeczeństwa. Takie zachowanie najczęściej jest podyktowane poczuciem, że na świecie nie ma żadnych bliskich jej osób.
Leczenie:
Leczenie autofobii często obejmuje terapię poznawczo-behawioralną (CBT), która jest uznawana za jedną z najbardziej skutecznych terapii przy leczeniu zaburzeń lękowych. Terapeuta pomaga w zidentyfikowaniu i zrozumieniu myśli, które prowadzą do lęku oraz w nauczeniu pacjenta technik radzenia sobie z tymi myślami. Terapia CBT może być stosowana w połączeniu z terapią ekspozycji, która pomaga osobie stopniowo narażać się na sytuacje związane z samotnością, aż strach zacznie się zmniejszać. O tym czym jest i jak działa terapia poznawczo-behawioralna przeczytasz więcej w artykule „Terapia poznawczo-behawioralna”.
Innymi formami leczenia mogą być terapia grupowa, wsparcie rodziny i przyjaciół, oraz w niektórych przypadkach leki przeciwlękowe przepisane przez lekarza psychiatrę. Z autofobii można się wyleczyć, jeśli pacjent będzie regularnie uczęszczał na terapię i uczył się nowego sposobu myślenia w sytuacjach, które do tej pory wywoływały panikę.