Jakość naszego życia bardzo często zależy od kondycji naszego zdrowia – zarówno tego fizycznego jak i psychicznego. Aby móc realizować nasze codzienne obowiązki i cele, powinniśmy przede wszystkim zadbać o spełnienie naszych podstawowych potrzeb, które bardzo dobrze dookreśla słynna piramida Maslowa. Ciężko przecież byłoby nam w pełni skupić się na realizacji własnych pasji, takich jak malowanie obrazów, szycie czy gra na skrzypcach, jeśli czulibyśmy głód, byłoby nam zbyt zimno czy też nie mielibyśmy zapewnionych odpowiednio bezpiecznych i komfortowych warunków.
Zgodnie z definicją zaproponowaną przez WHO, zdrowie psychiczne to składowa trzech czynników: optymalnej kondycji zdrowotnej, poczucia komfortu psychicznego, a także utrzymywanie prawidłowych relacji społecznych.
Biorąc pod uwagę powyższe informacje, możemy śmiało stwierdzić, iż dbanie o dobrostan psychiczny powinno być nie tylko naszym celem, ale i środkiem do osiągnięcia potrzeb usytuowanych nieco wyżej w piramidzie Maslowa. To ich spełnienie bowiem może dać człowiekowi pełnię satysfakcji z życia i nadać mu odpowiedni tor. Jak możemy się domyślać jednak, zadanie to nie należy do najłatwiejszych. W codziennym życiu spotyka nas sporo stresu, trudów, przeszkód, które z łatwością potrafią wyprowadzić nas z równowagi psychicznej i zaburzyć prawidłowe funkcjonowanie naszego zdrowia psychicznego. Istnieją jednak sposoby, które dzięki odpowiedniej regularności oraz poświęceniu im nieco czasu, pomogą pozwolić nam zminimalizować destrukcyjny wpływ stresu czy innych czynników niezależnych na nasz stan psychiczny. Przedstawiamy poniżej krótką listę nawyków, które warto wypracować, by cieszyć się dobrostanem i równowagą.
1. Aktywność fizyczna
Dość oczywisty, ale jakże istotny aspekt naszego życia. Pozwala utrzymać nasz organizm w dobrej kondycji fizycznej, chroni przed chorobami cywilizacyjnymi takimi jak np. nadwaga, pomaga się rozluźnić i odreagować napięcie, które bardzo często gromadzone jest w naszym ciele pod wpływem stresu. Forma aktywności fizycznej powinna być dostosowana do naszych preferencji tak, by sprawiała nam przyjemność i leżała w zasięgu naszych możliwości, dzięki temu ograniczymy ewentualność wypadnięcia z „rytmu” i zaprzestania kultywowania nawyku. Nie lubisz siłowni? Spróbuj włączyć tutorial z YouTube i poćwicz na macie we własnym mieszkaniu lub wybierz się na półgodzinny spacer. Podczas dowolnej aktywności fizycznej nasz organizm uwalnia hormony takie jak dopamina czy endorfina, które pozytywnie wpływają na nasz nastrój.
2. Dieta
Mówi się, że jelita to drugi mózg. Jest w tym sporo prawdy, ponieważ wszystko co spożywamy, gromadzi się w jelitach, a te wyposażone w komórki, pobudzają biegnący do mózgu nerw błędny, co wskazuje na fakt, iż informacje te są przekazywane niezwykle szybko i bezwarunkowo. Spożywanie dużej ilości przetworzonej czy bogatej w cukry i tłuszcze żywności powoduje u nas senność, a organizm czuje się przeciążony, ponieważ sporo energii musi włożyć w strawienie pokarmu. Wprowadzenie do naszej diety produktów bogatych w błonnik, witaminy i minerały, pozwoli nam cieszyć się szybką przemianą materii, energią i siłą witalną, a przy tym pozwoli ochronić nas przed chorobami i zachować nasz organizm w jak najlepszej kondycji zdrowotnej. Pamiętajmy jednak o zdrowym rozsądku – zjedzenie raz na jakiś czas batona, chipsów czy fast fooda nie wpłynie destrukcyjnie na nasz sposób funkcjonowania, a wręcz przeciwnie – drobne odstępstwa pozwolą nam zaspokoić pojawiające się zachcianki i wytrwać w regularności spożywania zdrowych, pełnowartościowych posiłków na codzień.
3. Odpoczynek
Ten podpunkt wydaje się być bardzo intuicyjny, jednak bardzo często zapominamy, jak fundamentalny jest właściwy odpoczynek. Przemęczony organizm jest znaczniej mniej produktywny, ponieważ zaburzone zostaje prawidłowe działanie funkcji poznawczych – ciężko jest się nam skupić, łatwo się rozpraszamy i reagujemy wolniej. Należy jednak pamiętać, iż istnieją różne rodzaje odpoczynku, a samo odejście od pracy czy nauki nie zawsze spełnia funkcję regeneracyjną. W zależności od tego, na nadmiar jakich bodźców narażany jest nasz organizm, powinniśmy wybierać odpowiednie formy odpoczynku i resetu. Dużo czasu przebywasz wśród ludzi, co jest dla Ciebie dość absorbujące? Powinieneś postawić na odpoczynek społeczny! W swojej pracy jesteś zmobilizowany do ciągłego myślenia, wytężania uwagi czy skupienia? Poszukaj sposobów na odpoczynek psychiczny! Pamiętaj, że pełnoprawny odpoczynek da Ci znacznie więcej benefitów, będzie znacznie bardziej wartościowy i pozwoli wykonać Twoją pracę znacznie bardziej efektywnie niż jego brak i usilne siedzenie przy obowiązkach pomimo przebodźcowania.
4. Pisanie dziennika
Każdego wieczoru warto poświęcić chociażby 5 minut na to, by zastanowić się nad mijającym dniem. Uważne przyjrzenie się i zapisanie odczuwanych podczas tego dnia emocji, ważnych wydarzeń czy przemyśleń pozwoli nam utrwalić to, co działo się w naszej głowie i spojrzeć na to z nieco innej perspektywy. Pozwólmy sobie na tzw. swobodny strumień myśli i piszmy to, co przyjdzie nam na myśl. W ten sposób światło dzienne mogą ujrzeć naprawdę wartościowe przemyślenia, które tłumione przez natłok obowiązków, stres i zadaniowość mogłyby nie mieć szansy na przedarcie się do naszej świadomości. Chwila refleksji pozwoli nam także wyciszyć się przed snem i uporządkować mijający dzień, utrwalając go w formie zapisku w naszym notatniku. Jest to także wartościowe źródło wiedzy o nas samych na później – zawsze będziemy mogli zajrzeć do naszego notesu i wrócić pamięcią do wydarzeń czy przeżyć, o których być może z czasem zapomnimy.
5. Planowanie dnia
Każdego dnia rano, warto chwycić za kartkę, długopis i spisać najważniejsze zadania do wykonania. Dzięki temu, będziemy mogli odciążyć nasz mózg od całego myślenia i planowania tego, co zostało nam jeszcze do zrobienia, co przyczyni się do lepszej jego wydajności. Nadawajmy także priorytet każdemu działaniu – dzięki temu będziemy mogli sprecyzować, na czym powinniśmy skupić się w pierwszej kolejności, kiedy nasz organizm jest jeszcze wypoczęty po przespanej nocy a zatem znacznie bardziej wydajny, a jakie zadania są dla nas opcjonalne i nie wymagają realizacji tu i teraz. Nie zapominajmy także o zaplanowaniu przyjemności i czasu dla siebie. Jak już wspominaliśmy, odpoczynek jest niezwykle wartościowy dla naszego funkcjonowania i dobrostanu, należy zatem uwzględnić czas wolny dla siebie w swoim codziennym harmonogramie. Ponadto widząc w naszym planie coś, co sprawi nam przyjemność, poczujemy się znacznie bardziej zmotywowani do wykonania koniecznych obowiązków.
To tylko kilka ze sposobów, które pozwolą zachować dobrą kondycję psychiczną na dłużej. Należy jednak pamiętać, że aby przyniosły one oczekiwany efekt, podstawą powinna być dla nas regularność.
Bibliografia:
H. Maslow, „Motywacja i osobowość”, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2006, s. 38-44, 50-52, 115-118
L. Gromulska, Zdrowie psychiczne w świetle dokumentów Światowej Organizacji Zdrowia, Przegląd Epidemiologiczny, „Zdrowie publiczne”, 2010.
S. Dalton-Smith, „Sacred Rest: Recover Your Life, Renew Your Energy, Restore Your Sanity”, Hardcover, 2017
https://neuroexpert.org/wiki/endorfiny/
Autor: Weronika Trąbka